به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا،نشست نقد و بررسی فیلم 'كهریزك ، چهار نگاه' با حضور 'مازیار فكری ارشاد' مجری برنامه، 'سعید قطبی زاده' منتقد، 'پیروز كلانتری' و 'محسن امیر یوسفی' كارگردان دو بخش از چهار بخش این اثر مستند در سالن سینما حقیقت مركز گسترش سینمای مستند برگزار شد.

امیر یوسفی كارگردان بخش هملت در كهریزك از فیلم مستند كهریزك در چهار نگاه گفت: هر وقت بخواهیم فعالیت های هنری یك دهه را مورد بررسی قرار دهیم مطمئنا بهترین الگو سینمای مستند بوده و در این میان ردپای این الگو در سینما داستانی بسیار كمرنگ تر است.

وی ادامه داد: خوشحالم كه هیات مدیره آسایشگاه كهریزك در ساخت این فیلم تاكید داشتند كه سفارش خاصی برای این اثر ندارند و این مهم بهترین محرك برای ساخت این اثر مستند بود و هریك از چهار فیلمساز تولید كننده بخش های فیلم مستند كهریزك چهار نگاه، در فضای باز آسایشگاه موضوع خود را یافته و به دور از نگاه سفارشی مشغول به ساخت فیلم خود شدند.

این مستندساز تاكید كرد: در ساخت این اثر به یك رگه طنز علاقه داشتم و معتقدم جدی ترین موضوع دنیا طنز است.

امیریوسفی توضیح داد: موضوع مرگ و نیستی را می توان در نگاهی تلخ نیز بیان كرد اما در این اثر به دنبال نگاهی طنز بودم.

این كارگردان سینما توضیح داد: شعار آسایشگاه كهریزك این است؛ 'اینجا مكانی است برای زندگی كردن نه زنده ماندن'. قبل از ورود به آسایشگاه كهریزك انتظار غم و غصه زیادی داشتیم اما بعد از شروع فیلمسازی نظرمان تغییر كرد.

وی تاكید كرد: تاكنون این مستند در جشنواره فجر و سینماهای دیگر نمایش داشته است اما در هیچیك از این سینما مسیر رفت و آمدی برای معلولین در نظر گرفته نشده كه این امر موجب تضییع حق این افراد می شود.

امیر یوسفی گفت: نگاه بومی برایم قابل درك است نگاهی كه خواست خود آدم ها است؛ مجموعه خرده فرهنگ ها ما را به سمت نگاه بومی سوق می دهد كه به طور معمول از دل این نگاه مستند داستانی خلق می شود.

وی ادامه داد: معتقدم سینمای مستند بسیار فربه تر از سینمای داستانی ماست و سینمای داستانی خیلی راه در پیش دارد تا به سینمای مستند برسد.

این كارگردان سینما درباره موضوع اپیزود-بخش- هملت در كهریزك تاكید كرد: همیشه آرزو داشتم شخصیت هملت را با یك نابازیگر بسازم و در كمال شگفتی این موضوع در كهریزك موجب ساخت بخش هملت شد.

**كلانتری: دیده شدن كهریزك در این اثر برایمان مهم بود

پیروز كلانتری نیز در این نشست گفت: موتور حركت این طرح با ارتباط بین بهمن كیارستمی و هومن مرتضوی شروع شد و ما بعدا به این كار پیوستیم كه تجربه ای ارزشمند و مهمترین این تجربه یك رابطه خیلی خوب میان سفارش دهنده و گروه فیلمسازی بود.

وی یادآور شد: قرار نبود این چهار بخش در فیلم كهریزك چهار نگاه همانند هم باشند و قرار نیست این بخش ها خیلی برآمده از ذهن ما باشند بلكه دوست داشتیم كهریزك دیده شود.

به گفته این كارگردان مستند، برایمان مهم بود تصویری كه از آسایشگاه كهریزك ارایه می دهیم نه شیرین نه تلخ بلكه كاملا واقعی باشد.

كلانتری با بیان اینكه می توان به كهریزك با نگاهی متفاوت پرداخته شود توضیح داد: هركدام از ما به یك شیوه از مستندسازی حركت كردیم كه این ما را از نگاه كلی به این فیلم دور كرد.

وی افزود: در این مستند مرهون بقیه فیلمسازان هستم كه باعث شدند این فیلم خواستنی را بسازم و اگر اینگونه نبود و یك فیلم سفارشی به من پیشنهاد شده بود قطعا به سراغ یك اثر تجربی نمی رفتم.

این مستند ساز ادامه داد: اعتقاد دارم پیری یك دنیا و انتهای مسیر نیست و مرگ برای من پایان ندارد.

كلانتری توضیح داد: در بخش مربوط به كارگردانی خود بار اصلی فیلم روی گفته های افراد پیر است كه حكمت عامیانه ای دارند و به نظر می رسد یك شوخی در این میان جریان دارد.

این كارگردان ادامه داد: مستند را نمی توانیم واقع گرا تعریف كنیم زیرا سینمای مستند با واقعیت كار می كند و الزاما واقعیت را نمایش نمی دهد بلكه ما با واقعیت برخورد داریم كه این معنی بسیار متفاوتی از به نمایش گذاشتن واقعیت دارد.

وی به بخش هملت در كهریزك اشاره كرد و توضیح داد: كاری امیر یوسفی در این اثر مستند انجام می دهد كار داستانی است كه با مستند عجین شده است همانطور كه مستندی داریم كه روایتگر است.

كلانتری گفت: رجوع به واقعیت در بخش آفتاب پاییزی بسیار زیاد است كه بیشتر به شخصیت بختیاری در این فیلم بر می گرد.

** فیلم كهریزك چهار نگاه اثری متحد است

سعید قطبی زاده نیز در این نشست به وضعیت سینمای مستند در كشور اشاره كردو گفت: درشرایطی كه سینمای حرفه ای ایران از لحاظ فرم و مفهوم با مشكلات اقتصادی سینماگران را به شكلی سخت تربیت می كند مستند مثل یك هوای تازه و بی پروا است و جوهر سینمای مستند همین بی پروا بودن است و این مهم مستندساز را یك گام جلوتر نسبت به فیلمساز داستانی قرار می دهد.

وی تاكید كرد: باور نمی كنم مستندسازی داشته باشیم كه دغدغه نداشته باشد و این وجه تمایز میان مستند و داستانی است.

این منتقد و نویسنده سینما یادآور شد: مستند ساز نمی تواند بی سواد باشد زیرا برای یك سكانس از كار مستند نیاز به پژوهش و تحقیق فراوان وجود دارد و مستندسازی نوعی كارگری فرهنگی است.

قطبی زاده ادامه داد: مستند نشان می دهد همه چیز در سینما وجود ندارد و مستندهایی كه من تاكنون مشاهده كردم می توانند نقطه آغاز جدیدی را برای مخاطب به وجود آورد.

وی با اشاره به بخش هملت در كهریزك در فیلم كهریزك چهار نگاه توضیح داد: فضای فانتزی و شور زندگی امیر یوسفی در این بخش بیشتر چشم نواز است و شاید هر مخاطبی این بخش از این مستند را بیشتر می پسندد.

این منتقد سینما با بیان اینكه كلانتری نسبت به یوسفی مستندساز تر است تاكید كرد كه اپیزود هملت در كهریزك به كارگردانی امیر یوسفی از دیگر بخش های این مستند بهتر ساخته شده است.

قطبی زاده در ادامه گفت: مستندساز باید برای كار استراتژی مشخصی داشته باشد؛ پیروز كلانتری در اپیزود آفتاب پاییزی علاوه بر سوژه های متنوعی كه دارد دارای ساختار ویژه است و به عنوان یك تئوری به آن رسیده است و این شیوه یكی از راه های رسیدن به رشد از لحاظ فیلمسازی تلقی می شود اما یوسفی در اپیزود هملت در كهریزك به دنبال یك ایده گشته كه از سینمای داستانی جان گرفته و اقتباسی بسیار زیبا از هملت است.

وی یادآور شد: ساختار بازیگوش و روحیه سرخوش در بخش هملت در كهریزك به كار كمك كرده است.

این نویسنده سینما ادامه داد: اپیزود اتاق 202 به كارگردانی بنی اعتماد نیز به تغییر نگاه خیلی كمك می كند روشنگری بنی اعتماد و شیطنت بهمن كیارستمی در بخش پایانی در مجموع این اپیزودها را به اثری تبدیل كرده كه به ما برای شناخت بیشتر كهریزك كمك می كند و نشان می دهد فیلمسازان به هدف خود رسیده اند.

قطبی زاده توضیح داد: اپیزود هملت در كهریزك خیلی نزدیك به زبان عامه جامعه است و مخاطب در این بخش به دلیل نوع كارگردانی مرز بین حقیقت و تخیل را درك می كند.

این منتقد سینما ادامه داد: فیلم كهریزك چهار نگاه در مجموع اثری متحد است و آدم هایی كه در هر اپیزود حضور دارند معرف نوع نگاه و سلیقه فیلمساز هستند و به عبارتی روح واحدی در چهار بخش از یك اثر سینمایی روایت می شود.

به گفته این منتقد سینما، مستند ساز خوب الزاما باید آدم خوبی باشد و آن صداقتی كه درباره آن صحبت می كند در كار به نمایش بگذارد و آلوده شدن و در گیر شدن با موضوع فیلم كه آن هم به یك دغدغه تبدیل می كند و این اثر می تواند مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد.

مازیار فكری ارشاد نیز در این نشست گفت: مخاطبان سینمای مستند با مشكل جدی روبرو هستند و این مشكل شرایط دشوار اكران این نوع آثار است و اینكه شرایط مساعدی برای نمایش آثار مستند در مركز گسترش سینمای مستند و تجربی فراهم شده را باید به فال نیك گرفت.

فراهنگ**1983**